Zadanie publiczne obejmowało monitoring populacji płazów i gadów na terenie gminy Głuchołazy, szczególnie na obszarach form ochrony – obszaru siedliskowego Natura 2000 oraz w rezerwatach przyrody leżących blisko cieków przepływających przez gminę. Było to związane z incydentem powodziowym, mającym miejsce jesienią 2024 roku – prace terenowe (poza inwentaryzacją przyrodniczą) miały zweryfikować czy i w jakim stopniu zdarzenie to mogło wpłynąć na herpetofaunę obszaru.
Inwentaryzacje przyrodnicze są podstawowym źródłem danych na temat składu i rozmieszczenia gatunków, umożliwiającym skuteczne strategiczne zarządzanie różnorodnością biologiczną w skali lokalnej na terenie form ochrony (np. rezerwatów czy obszarów siedliskowych sieci Natura 2000), a także w skali regionalnej tj. wojewódzkiej. Szczegółowa informacja o rozmieszczeniu gatunków chronionych oraz ich siedlisk, a także wytyczne do ochrony w końcowym raporcie z badań wspomogą realizowanie zadań własnych Regionalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska oraz województwa w zakresie ochrony przyrody.
Projekt będzie też pierwszą inwentaryzacją herpetologiczną na ww. terenie po powodzi jesienią 2024 roku, która przeszła przez Głuchołazy i potencjalnie mogła wpłynąć na populacje płazów i gadów znajdujące się w zasięgu zalania.
W ramach zadania wykonano 8 kontroli terenowych na terenie gminy Głuchołazy, w granicach obszaru siedliskowego PLH160007 „Góry Opawskie”. Podczas wizyt szukano zwierząt zarówno wzrokowo (tzw. metodą „na upatrzonego”), nasłuchowo (identyfikacja głosów godowych w przypadku płazów), jak i w sposób aktywny (poprzez sprawdzanie wszelkich struktur terenowych, mogących służyć za kryjówki). Sposoby te są częścią ogólnie przyjętej metodyki, wykorzystywanej w inwentaryzacjach oraz monitoringach przyrodniczych. Na działania uzyskano odstępstwa od zakazów w stosunku do chronionych gatunków, wydane przez Regionalną Dyrekcję Ochrony Środowiska w Opolu.
Podczas wizyt stwierdzono kilka gatunków płazów (ropuchy szare, salamandry plamiste, żaby trawne, kumaki górskie) oraz jaszczurki żyworodne. Nie udało się zaobserwować węży, ale jedno miejsce wytypowano jako potencjalne siedlisko żmii zygzakowatej.
Prace terenowe skupiły się na zliczaniu larw salamandry plamistej w strumieniu. W celu opracowania swoich propozycji do monitoringu tego gatunku szukaliśmy ich zarówno w dzień, jak i w nocy, przy świetle silnej latarki. Mimo zmian na cieku udało się doliczyć do 100 larw jednorazowo.
Potencjalnym problemem dla populacji salamandry plamistej na tym obszarze jest presja człowieka – teren ten jest bowiem intensywnie wykorzystywany turystycznie i rekreacyjnie. Nie bez znaczenia pozostaje też kwestia wpływu zdarzeń powodziowych i będących ich konsekwencją przekształceń koryta oraz brzegów cieku.
Raport z badań, zawierający propozycje działań ochronnych, zostanie przekazany do gminy Głuchołazy po zakończeniu projektu.
Zadanie „Monitoring herpetofauny gminy Głuchołazy po powodzi 2024” jest współfinansowane z budżetu Województwa Opolskiego w ramach zadania publicznego „Organizacje pozarządowe dla opolskiej przyrody”.